Każda kobieta w ciąży na pierwszej wizycie u ginekologa otrzymuje skierowanie, aby oznaczyć stężenie glukozy we krwi na czczo i dzięki niemu ocenić, czy nie występuje poranna hiperglikemia ( zbyt wysokie stężenie glukozy na czczo).
W razie nieprawidłowego wyniku lekarz zleca wykonanie dokładniejszego badania, tzw. „krzywej cukrowej” (OGTT). Badanie OGTT wykonuje się także rutynowo u wszystkich kobiet między 26 a 28 tygodniem ciąży.
Cukrzyca ciążowa przebiega zwykle z łagodną hiperglikemią i nie wywołuje wyraźnych objawów klinicznych. Dlatego do jej wykrycia konieczne są badania przesiewowe. Wszyscy na świecie są zgodni co do ich celowości, udowodniono bowiem ponad wszelką wątpliwość, że nawet niewielki wzrost glikemii w okresie ciąży znacznie zwiększa ryzyko powikłań położniczych, noworodkowych, a także wpływa na rozwój i zdrowie potomstwa oraz kobiety z cukrzycą w ciąży.
Do czynników ryzyka cukrzycy ciążowej zaliczają się:
- cukrzyca po 35 roku życia
- w wywiadzie porody dzieci o dużej masie urodzeniowej (powyżej 4000g)
- urodzenie noworodka z wadą rozwojową
- nadciśnienie tętnicze
- nadwaga lub otyłość
- przypadki cukrzycy typu 2 w rodzinie
- rozpoznanie cukrzycy ciążowej w poprzednich ciążach
- wielorództwo
- zespół policystycznych jajników
Nieodpowiednie leczenie cukrzycy ciążowej (nieprzestrzeganie diety, a przy leczeniu insuliną nieprzyjmowanie jej zgodnie ze wskazaniami lekarza) może powodować powikłania dla mamy i dziecka.
Docelowe wartości stężenia glukozy dla kobiet z cukrzycą ciążową są następujące:
- na czczo i przed posiłkami 70-90 mg/dl
- 1 godzinę po rozpoczęciu posiłku <140 mg/dl (np. jeśli śniadanie zaczynasz jeść o godzinie 8.00 a kończysz o 8.15, to pomiar glukozy wykonaj o godzinie 9.00)
- między godziną 2.00 a 4.00 70-90 mg/dl
Podstawą leczenia cukrzycy ciążowej jest dieta i umiarkowany wysiłek fizyczny.
Zalecana jest dieta z niskim i średnim indeksem glikemicznym, ponieważ umożliwia dłuższe utrzymanie stałego, właściwego stężenia glukozy we krwi. Pamiętaj jednak, że nie chodzi w niej o to, by ograniczać węglowodany i energię (liczbę dostarczanych kalorii). Celem tej diety jest dokonywanie lepszych wyborów żywieniowych. Po zjedzeniu produktów o niskim indeksie glikemicznym stężenie glukozy w Twoim organizmie spokojnie wzrasta i spokojnie opada, co jest najkorzystniejsze dla Twojego zdrowia.
Bardzo ważna jest także ilość posiłków- zalecane są 3 posiłki główne i 3 dodatkowe, spożywane jako drugie śniadanie, podwieczorek i posiłek przed snem (spożywany między godz. 22.00 a 22.30, zabezpiecza on bowiem kobietę przed\ hipoglikemią nocną i głodową ketozą.
Odstępy między posiłkami nie powinny być dłuższe niż 3 godziny.
Nie wolno nadmiernie zmniejszać lub opuszczać posiłków, ponieważ może to doprowadzić do obecności ketonów w moczu (ketonurii).
Jeśli leczenie diet nie wystarcza, lekarz może zdecydować o rozpoczęciu insulinoterapii (w ciąży doustne leki przeciwcukrzycowe są przeciwwskazane).
Bardzo ważny jest także przyrost masy ciała w ciąży. U kobiet z cukrzycą ciążową nie powinien być on zbyt duży, ponieważ wiąże się z nadmiernym wzrastaniem płodu, ale nie powinien być też zbyt mały. Zalecany przyrost masy ciała dla kobiet z cukrzycą to 8-12 kg, w zależności od wyjściowej masy ciała (czyli w zależności od BMI sprzed ciąży). Na tej podstawie lekarz ustala indywidualnie zalecany przyrost masy ciała dla każdego trymestru ciąży.
U większości kobiet z cukrzycą ciążową po porodzie dochodzi do normalizacji gospodarki węglowodanowej. Najczęściej cukrzyca ciążowa ma więc charakter przemijający. Jednak ryzyko rozwoju w przyszłości jawnej cukrzycy jest u tych kobiet wielokrotnie wyższe. Ryzyko ponownego wystąpienia cukrzycy ciążowej w kolejnych ciążach u tej samej kobiety sięga 50-70%.
Po upływie 6-12 tygodni od porodu zaleca się wykonanie testu OGTT, a potem oznaczanie glikemii na czczo 1x w roku. Przed planowaną kolejna ciążą należy wykonać test doustnego obciążenia glukozą (OGTT).